View source for Vadeli İşlem Botunuzun Duygusal Filtrelerini Programlama.

Vadeli İşlem Botunuzun Duygusal Filtrelerini Programlama

Kripto para vadeli işlem piyasaları, yüksek kaldıraç potansiyeli ve 7/24 işlem yapma imkanı sunmasıyla yatırımcılar için cazip bir alan oluşturur. Ancak bu dinamik ve volatil ortam, insan psikolojisinin getirdiği duygusal kararları beraberinde getirir. Açgözlülük, korku, FOMO (Fırsatı Kaçırma Korkusu) ve aşırı güven gibi duygular, en disiplinli yatırımcıların bile stratejilerini bozabilir. Bu nedenle, profesyonel algoritmik tüccarlar, bu duygusal değişkenleri ortadan kaldırmak için otomatik ticaret botlarına yönelirler.

Ancak, bir ticaret botu tasarlamak, sadece teknik analiz göstergelerini kopyalamaktan ibaret değildir. Botun, piyasa koşulları değiştiğinde veya beklenmedik olaylar yaşandığında "insani" tepkileri taklit edebilmesi gerekir; bu, duygusal filtrelerin programlanması anlamına gelir. Bu makalede, vadeli işlem botunuzun duygusal filtrelerini nasıl programlayacağınızı, piyasa volatilitesine nasıl adapte olacağını ve duygusal tuzaklardan nasıl kaçınacağını detaylıca inceleyeceğiz.

== 1. Algoritmik Ticaretin Temel Zorluğu: Duygusallık ==

İnsan tüccarlar genellikle iki ana duygusal tuzakta takılırlar:

*   **Korku (Fear):** Zarar etme endişesiyle pozisyonları çok erken kapatmak veya piyasa düşerken panik satış yapmak.
*   **Açgözlülük (Greed):** Kâr hedeflerine ulaşıldığında pozisyonu tutmaya devam etmek ve kârın geri dönmesini izlemek ya da kaldıraç oranını aşırı yükseltmek.

Bir ticaret botu, bu duygusal tepkileri doğal olarak göstermez. Ancak, botun programlandığı kurallar, duygusal tepkilerin dijital karşılığı haline gelebilir. Örneğin, bir botun çok sık pozisyon açıp kapatması (aşırı işlem), açgözlülüğün bir yansıması olabilir; belirli bir kayıp eşiğinde pozisyonu tutmakta ısrar etmesi ise korkunun bir yansımasıdır.

Duygusal filtreleri programlamak, botun bu tür davranışsal kalıpları tanımasını ve bunlara karşı önleyici tedbirler almasını sağlamaktır.

== 2. Risk Yönetimi: Duygusal Filtrelerin Temel Taşı ==

Duygusal kontrolün en somut uygulaması, sağlam risk yönetimidir. Bir botun duygusal filtrelerinin ilk katmanı, katı risk parametreleridir.

=== 2.1. Pozisyon Büyüklüğünün Otomatik Ayarlanması (Volatiliteye Tepki) ===

İnsanlar, piyasa sakin olduğunda daha büyük pozisyonlar açma eğilimindedir (aşırı güven). Volatilite arttığında ise korkuyla pozisyon boyutunu küçültürler. Botunuz, bu durumu tersine çevirmelidir: Volatilite arttığında riski azaltmalı, sakin piyasalarda ise belirlenen maksimum riski korumalıdır.

Bunu başarmak için, botun piyasa volatilitesini ölçmesi gerekir. Yaygın kullanılan metrikler şunlardır:

*   **ATR (Average True Range):** Son dönemdeki ortalama fiyat hareketini ölçer. ATR yükseldikçe, botun pozisyon büyüklüğünü (kaldıraç miktarını değil, marj miktarını) orantılı olarak azaltması gerekir.
*   **Standart Sapma:** Fiyatların ortalamadan ne kadar saptığını gösterir. Yüksek standart sapma, yüksek risk demektir.

Bu parametreler, botun her işlem öncesinde pozisyon büyüklüğünü dinamik olarak ayarlamasını sağlar. Bu, açgözlülüğün getirdiği aşırı kaldıraç riskini otomatik olarak sınırlar.

=== 2.2. Teminat Yönetimi ve Marj Koruma ===

Vadeli işlemlerde, teminat yönetimi duygusal tepkileri tetikleyen en kritik alandır. Yetersiz teminat yönetimi, likidasyon korkusunu (aşırı korku) beraberinde getirir.

Bot, pozisyon açmadan önce her zaman yeterli serbest marjın olup olmadığını kontrol etmelidir. Ayrıca, botun her zaman likidasyon fiyatından belirli bir güvenlik payı uzakta kalması sağlanmalıdır.

Bu konuyla ilgili derinlemesine bilgi için [[Kripto Vadeli İşlem Ticaretinde Marj Yönetimi ve Teminat Marjı Hesaplama Stratejileri]] adresindeki makaleyi inceleyebilirsiniz. Botunuzun, piyasa hareketlerine göre dinamik olarak marj gereksinimlerini hesaplaması, duygusal panik anlarında bile pozisyonun güvende kalmasını sağlar.

== 3. Duygusal Filtre Olarak Piyasa Durumu Analizi ==

Basit bir göstergeye dayalı strateji, piyasanın genel "ruh halini" göz ardı edebilir. Duygusal filtre, botun sadece teknik sinyallere değil, aynı zamanda piyasanın genel risk iştahına da tepki vermesini gerektirir.

### 3.1. Piyasa Rejimi Tespiti

Piyasa genellikle üç ana rejimden birinde bulunur: Trend (Yükseliş/Düşüş), Konsolidasyon (Yatay Seyir) veya Yüksek Volatilite Şoku.

*   **Trend Rejimi:** Bot, trend takip eden stratejileri yoğunlaştırabilir.
*   **Konsolidasyon Rejimi:** Bot, aralık içi (range-bound) stratejilere veya tamamen pasif kalmaya geçmelidir. Konsolidasyon sırasında trend stratejilerini uygulamak, sürekli küçük kayıplara (whipsaws) yol açar; bu da tüccarın moralini bozar ve duygusal olarak daha büyük riskler almaya itebilir.
*   **Yüksek Volatilite Şoku:** Bu, en tehlikeli dönemdir. Bot, bu dönemde işlem hacmini otomatik olarak düşürmeli veya tüm işlemleri durdurmalıdır. Şok sırasında alınan pozisyonlar genellikle duygusal tepkilerin ürünüdür.

Botunuz, ADX (Average Directional Index) veya Volatilite Endeksleri gibi araçları kullanarak mevcut rejimi saptayabilir ve strateji ağırlığını buna göre ayarlayabilir.

### 3.2. Aşırı Alım/Satım Durumlarının Filtrelenmesi (Momentum Yorulması)

RSI (Göreceli Güç Endeksi) gibi osilatörler, bir varlığın aşırı alım veya aşırı satım bölgesinde olup olmadığını gösterir. İnsanlar genellikle aşırı alım bölgelerinde "daha da yükselecek" düşüncesiyle alım yaparlar (açgözlülük).

Duygusal filtre, botun aşırı alım sinyallerine karşı aşırı temkinli olmasını sağlamalıdır:

*   Eğer bir sinyal aşırı alım bölgesinde geliyorsa, botun giriş yapma olasılığını %50 azaltması veya giriş için ek bir onay (örneğin, bir sonraki mumun kapanışını beklemesi) istemesi gerekir.
*   Bu gecikme, "FOMO" ile hemen pozisyona girme dürtüsünü engeller.

== 4. API ve Bağlantı Güvenliği: Operasyonel Duygusallık ==

Algoritmik ticaretin duygusal yükü sadece strateji seçiminde değil, aynı zamanda teknik operasyonlarda da kendini gösterir. API bağlantılarının kesilmesi veya gecikmeler, tüccarın paniklemesine ve manuel müdahaleye kalkışmasına neden olabilir.

Botunuzun, API aracılığıyla borsalarla olan iletişimini yönetmesi, operasyonel duygusal filtreleme gerektirir. Bu, [[API ile Kripto Vadeli İşlem Ticareti]] süreçlerinin sağlamlığını gerektirir.

### 4.1. Gecikme (Latency) Filtresi

Piyasa aniden hareket ettiğinde, API çağrılarının borsaya ulaşma süresi (latency) kritik hale gelir. Yüksek gecikme, botun eski fiyat verileriyle işlem yapmasına neden olabilir, bu da zarara yol açar.

Duygusal filtre olarak, botun gecikme eşiği belirlemesi gerekir:

*   Eğer son N saniyedeki ortalama API yanıt süresi, belirlenen maksimum eşiği aşarsa, bot tüm yeni işlem emirlerini durdurmalı ve yalnızca mevcut pozisyonların yönetimini (stop-loss/take-profit güncellemeleri) sürdürmelidir.
*   Bu, sistemin "kendi kendini korumaya" alması anlamına gelir, böylece tüccar, yavaş sistem yüzünden hatalı fiyatlardan işlem yapma korkusu yaşamaz.

### 4.2. Hata Yönetimi ve Yeniden Deneme Mekanizmaları

İşlem emirleri bazen borsanın sunucu yükü veya geçici ağ sorunları nedeniyle reddedilebilir. İnsanlar bu durumda paniğe kapılıp emri defalarca göndermeye çalışır (aşırı işlem/hata).

Bot, katı bir hata yönetim protokolüne sahip olmalıdır:

1.  Emir reddedildiğinde, hemen yeniden göndermek yerine, hatanın türünü analiz et.
2.  Eğer hata geçiciyse (örneğin, "Rate Limit Exceeded" - Oran Limiti Aşıldı), belirlenmiş bir üstel geri çekilme (exponential backoff) süresiyle yeniden dene.
3.  Eğer hata kalıcıysa (örneğin, "Insufficient Margin" - Yetersiz Marj), emri iptal et ve durumu bir log dosyasına kaydet.

Bu yapı, botun "hata karşısında ne yapacağını bilememe" durumunu ortadan kaldırır.

== 5. Etik ve Yasal Filtreler: Şüpheli Aktivite Tespiti ==

Profesyonel bir ticaret botu, sadece kendi performansını değil, aynı zamanda piyasa bütünlüğünü de korumalıdır. Özellikle yüksek frekanslı veya büyük hacimli işlemlerde, botun davranışları manipülatif olarak algılanabilir.

Duygusal filtrelerin bir diğer yönü, botun "etik" sınırlar içinde kalmasını sağlamaktır. Bu, özellikle piyasa manipülasyonu şüphesiyle ilgili kurallara uyumu içerir.

Botunuzun, piyasa yapıcı veya alıcı olarak gerçekleştirdiği işlemlerin, piyasayı yanıltıcı nitelikte olup olmadığını kontrol etmesi gerekir. Örneğin, bir emir gönderip hemen ardından yüksek fiyattan iptal etmek (spoofing), birçok düzenleyici kurum tarafından yasaklanmıştır.

Botun, şüpheli işlem raporlaması gerektirebilecek durumları tespit etmesi önemlidir. Bu konuda daha fazla bilgi için [[Şüpheli İşlem Raporlama]] kaynaklarına başvurulabilir. Bot, kendi işlem paternlerini düzenli olarak analiz ederek, yasal veya etik sınırları aşan herhangi bir davranıştan kaçınmalıdır.

== 6. Duygusal Filtrelerin Kodlanması: Pratik Uygulama Örnekleri ==

Duygusal filtreleme, genellikle 'if/else' bloklarının ötesine geçen modüler kod yapıları gerektirir.

### 6.1. Açgözlülük Filtresi: Take Profit (Kâr Al) Mantığı

Açgözlülük, bir pozisyon kâra geçtiğinde kârı realize etmemekle kendini gösterir.

**Basit (Duygusuz) Mantık:** Kâr hedefi %5 ise, %5'e ulaştığında sat.

**Duygusal Filtreli Mantık (Kârı Koruma):**

Bot, kâr hedefine ulaşmadan önce "Kâr Koruma Modu"na geçebilir.

{| class="wikitable"
! Durum !! Eylem
|-
| Fiyat, Hedefin %80'ine ulaştı (örn. %4) || Kâr Alma Emri yerine, Stop Loss seviyesini Giriş Fiyatına (Break-Even) çek.
|-
| Fiyat, Hedefin %100'üne ulaştı (örn. %5) || Pozisyonun %50'sini kapat, kalan %50 için Stop Loss'u trailing stop (iz süren stop) olarak ayarla.
|}

Bu yaklaşım, piyasanın hedefin ötesine geçme ihtimalini tamamen reddetmez (açgözlülük), ancak elde edilen kârın büyük bir kısmını güvence altına alır (korkuyu yönetir).

### 6.2. Korku Filtresi: Maksimum Kayıp Eşiği ve Zorunlu Kapanış

Korku, tüccarın zararı kabul edememesine ve pozisyonu tutmaya devam ederek zararın büyümesine neden olur.

Botunuz, duygusal olarak "dayanamayacağı" bir noktayı önceden tanımlamalıdır:

*   **Maksimum Günlük Kayıp (Max Daily Drawdown):** Bot, toplam portföyün %X'inden fazlasını tek bir günde kaybetme riskiyle karşı karşıya kalırsa, tüm açık pozisyonları kapatır ve o gün için işlem yapmayı durdurur. Bu, duygusal olarak "dinlenme" zorunluluğudur.
*   **Pozisyon Bazlı Stop:** Her pozisyon için belirlenen nihai stop-loss seviyesi, mutlak ve değiştirilemez olmalıdır. Botun, teknik bir sinyal gelse bile bu seviyeyi kaldırması programlanmamalıdır.

== 7. Duygusal Filtrelerin Test Edilmesi ve İyileştirilmesi ==

Duygusal filtreler, teoride mükemmel görünse de, gerçek piyasada test edilmelidir. Bu, sadece geri test (backtesting) değil, aynı zamanda ileri test (forward testing) ve sanal ticaret (paper trading) gerektirir.

### 7.1. Stres Testi Senaryoları

Botunuzun duygusal filtrelerini test etmek için, tarihsel olarak en duygusal tepkilere neden olan piyasa olaylarını simüle edin:

1.  **Ani Likidasyon Dalgaları:** Fiyatın çok hızlı bir şekilde %10-15 düşmesi. (Botun stop-loss'ları ne kadar hızlı tetikleniyor?)
2.  **Aşırı Yüksek Hacimli Mumlar:** Piyasanın tek bir yöne doğru aşırı momentumla hareket etmesi. (Bot, aşırı alım/satım bölgelerinde yanlış sinyallere kapılıyor mu?)
3.  **Uzun Konsolidasyon Dönemleri:** Botun, kâr elde edemediği ve sürekli küçük zararlar yazdığı dönemler. (Bot, sabrını yitirip stratejiyi değiştiriyor mu?)

Eğer stres testleri sırasında bot, belirlenen risk limitlerini aşıyor veya gereksiz yere çok fazla işlem yapıyorsa, duygusal filtrelerinizde (yani risk yönetim kurallarınızda) gevşeklik var demektir.

### 7.2. Loglama ve Analiz (Duygusal Davranışın Kaydı)

Botun her kararını detaylıca loglamak, duygusal filtrelerin etkinliğini ölçmenin anahtarıdır. Loglar şunları içermelidir:

*   Neden işlem açıldı (Hangi sinyal?)
*   Neden işlem kapatıldı (Stop mu, Hedef mi, Manuel müdahale mi?)
*   Herhangi bir hata kodu alındı mı?
*   Pozisyon büyüklüğü, piyasa volatilitesine göre ayarlandı mı?

Bu loglar, botun "insan gibi" davrandığı anları (örneğin, bir hata sonrası panikleyip ardı ardına emir gönderme) tespit etmenizi sağlar ve bu davranışları kod düzeyinde düzeltebilirsiniz.

== Sonuç ==

Kripto vadeli işlem botunuzun başarısı, teknik analizinin gücüne olduğu kadar, duygusal değişkenleri ne kadar iyi filtrelediğine de bağlıdır. Duygusal filtreler, soyut kavramlar değil, katı, önceden tanımlanmış risk yönetimi kuralları, dinamik pozisyon boyutlandırması ve piyasa rejimi algılamasıdır. Botunuzu programlarken, açgözlülük ve korkunun getireceği her türlü potansiyel hatayı öngören ve bunları otomatik olarak engelleyen mekanizmalar kurmak, uzun vadeli ve sürdürülebilir kârlılığın temelini oluşturur. Duygularınızı kodlayarak, piyasanın en zorlu anlarında bile disiplinli kalmayı başarırsınız.

[[Category:Futuros Crypto]]


== Önerilen Vadeli İşlem Borsaları ==
{| class="wikitable"
! Borsa !! Vadeli işlemler avantajları ve hoş geldin bonusları !! Kayıt / Teklif
|-
| Binance Futures || 125×’e kadar kaldıraç, USDⓈ-M kontratları; yeni kullanıcılar 100 USD’ye kadar hoş geldin kuponu alabilir, ayrıca spot işlemlerde ömür boyu %20 indirim ve ilk 30 gün vadeli işlemlerde %10 indirim || [https://www.binance.com/ar/futures/ref/Z56RU0SP Hemen kaydol]
|-
| Bybit Futures || Ters & lineer perpetual sözleşmeler; 5 100 USD’ye kadar hoş geldin paketi, anında kuponlar ve görevleri tamamlayarak 30 000 USD’ye kadar kademeli bonuslar || [https://partner.bybit.com/b/16906 İşlem yapmaya başla]
|-
| BingX Futures || Kopya işlem ve sosyal özellikler; yeni kullanıcılar 7 700 USD’ye kadar ödül ve işlem ücretlerinde %50 indirim kazanabilir || [https://bingx.com/invite/S1OAPL BingX’e katıl]
|-
| WEEX Futures || 30 000 USDT’ye kadar hoş geldin paketi; 50–500 USD arası depozit bonusları; vadeli işlem bonusları işlem ücretlerinde ve alım satımda kullanılabilir || [https://weex.com/register?vipCode=5mdx8 WEEX’e kaydol]
|-
| MEXC Futures || Vadeli işlem bonusları marj veya ücret ödemesi olarak kullanılabilir; kampanyalar depozit bonuslarını içerir (örnek: 100 USDT yatır → 10 USD bonus kazan) || [https://promote.mexc.com/r/PS3YLBkR MEXC’e katıl]
|}

=== Topluluğumuza Katılın ===
Sinyaller ve analizler için [https://t.me/startfuturestrading @startfuturestrading] kanalımıza abone olun.